Rycerski rod de Slepowron, ( zwany tez "Bujno", Bujno – zawolanie bojowe rodu Slepowron ) do ktorego tez rodzina Gutowskich nalezy, jest jednym z najstarszych rodow Mazowsza.
Wawrzeta Corvinus de Slepowrony jest najstarszym znanym przodkiem tego rodu. Jest on znany z przywileju ksiecia Konrada I Mazowieckiego z roku 1224, w ktorym ksiaze przyznal Wawrzecie "Prawo Magdeburgskie" w obrebie jego posiadlosci, czyli w wioskach: Slepowrony, Starchowo, Drozdzyno i Wola w Ciechanowskiej Ziemi. Wawrzeta podjal sluzbe u ksiecia Konrada I Mazowieckiego i zostal jego kanclerzem i marszalkiem. W roku 1320 kasztelanem Czerskim zostal Chryzolm de Slepowrony.
Z rodu de Slepowrony wywodzi sie wiele znanych osobowosci, jak np.:
Zygmunt Krasinski – wielki romantyczny poeta, Adam Stanislaw Krasinki – senator, biskup itd., Wincenty Krasinski – zolnierz / dowodca, polityk, senator, Augustyn Kordecki – przeor klasztoru, patriota, Kazimierz Pulaski – general i polityk, Maciej Leon Sobolewski – kasztelan Warszawski, czlonek Sejmu, Antoni M. Fialkowski – arcybiskup, metropolita warszawski, Erich D. v. Drygalski - niemiecki geograf, geofizyk, badacz polarny i wiele innych slynnych osobowosci, ktore wlozyly swoj wklad do historii i kultury Polski, oraz Swiata.
W dzisiejszym czasie znanymi postaciami tego rodu sa np.: Tadeusz Gosiewski – adwokat, dyplomat, Wojciech Jaruzelski – general, komunista i byly prezydent Polski - negatywna osobowosc, ale w kazdym rodzie moze sie znalesc czarna owca. Prof. dr. Boleslaw Gutowski - lekarz, fizjolog i weteran II Wojny Swiatowej.
Potomkowie rodu Slepowron od XV wieku zaczeli sie poslugiwac nazwiskami, ktore utworzyli sobie od ich posiadlosci. W ten sposob powstalo w obrebie jednego rodu wiele przeroznych nazwisk. Tylko herb rodowy SLEPOWRON wskazuje na wspolne pochodzenie poszczegolnych rodzin, czyli z rodu de Slepowrony.
Panowie szlachcice zwali sie i zwia sie do dnia dzisiejszego " Panami Bracmi ", poniewaz spotykajac Pana szlachcica tego samego herbu chociaz o innym nazwisku, nie bylo wykluczone, ze spotkalo sie dalekiego krewnego.
Jeden z rycerzy ( Scibor ) rodu de Slepowron, zostal Panem na Guthach Magna i Guthach Parva ( Guty Wielkie i Guty Male ) i od tego czasu zwal sie juz Panem de Guthy Magna et Guthy Parva de Slepowron. Po 1421 roku, podzielil sie rod de Guthy na trzy galezie rodzinne, zakladajac nastepne trzy wsie: Guty Stare, Guty - Poddenki i Guty Podlesne.
W skutek dalszych podzialow rodzinnych w XV i XVI wieku powstalo w Ziemi Lomzynskiej, Nurskiej i Wiskiej kilka nowych wsi Guty, zgodnie z nazwiskami ich zalozycieli. Wiele rodow szlacheckich przy przejmowaniu, czy zakladaniu nowych wsi zmienialo swoje nazwiska, biorac nowe od ich nowych wsi. Gutowscy na Mazowszu pomimo podzialu na rozne galezie rodzinne, pozostali przy swoim nazwisku, a nowo zalozone wioski, nosily nazwy od ich rodowego nazwiska.
Co sie powstania herbu Slepowron tyczy, to legenda mowi, ze wegierski rycerz o nazwisku Corvinus ( Korwin ) z ksiazecego rodu Hunyadi wzial sobie za zone panne Dorote z rycerskiego rodu Pobog i polaczyl element swojego herbu ( czarny kruk ze zlotym pierscieniem w dziobie ) z elementami herbu jego zony ( srebrna podkowe i zloty krzyz kawalerski ) i w ten sposob powstal jego nowy herb rodowy Slepowron, zwany tez Bujno, Corvin, Pesze, albo Slepy Wron.
Gutowscy herbu Slepowron pochodza z Ziemi Lomzynskiej jednej z krain polnocnego Mazowsza.
Wedlug herbarzy: K. Niesieckiego, A. Bonieckiego, S. hr. Uruskiego, E. v. Zernitzki-Szeliga i A.Wolff : Gutowscy to dawna ( odwieczna ) szlachecka rodzina, licznie rozrodzona po calym Mazowszu i innych okolicach Krolestwa Polskiego. Pisali sie Gutowscy od wsi Gutowo i Guty Wielkie w Ziemi Lomzynskiej i uzywali herbu Slepowron. Z czasem wielu czlonkow rodziny przybralo sobie inne herby, wiekszosc z tej grupy przybrala sobie herb Ciolek.
Gutowscy herbu Slepowron, jako licznie rozrodzona rodzina, zamieszkiwali z czasem, rozne regiony Krolestwa Polskiego Obojga Narodow, np. na Litwie, Bialorusi, Wolyniu, w Galicji, ale przedewszystkim tereny: Ziemi Nurskiej, Ziemi Czerskiej, Ziemi Plockiej, Ziemi Wiskiej i Ziemi Lomzynskiej. Byli wlascicielami miejcowosci, ktorych nazwy wywodzily sie od ich nazwiska, albo dziedziczyli na majatkach dokupionych, czy wchodzacych do rodziny poprzez malzenstwo. Ich dobra skaladaly sie nieraz z paru, czy jednej wioski, ale i czesto tylko z jednej, czy kilku czesci w poszczegolnych wioskach. Jedna linia Gutowskich h. Slepowron zamieszkiwala juz od 1505 roku na terenie Prus Wschodnich. Do tej rodziny nalezy tez stara, pruska, szlachecka rodzina o nazwisku von Drygalski ( v. Drigalski ) - jedna linia von Gutowskich, ktora po nabyciu wiosek: Drygallen, Schlaga i Wirsbinnen w pow. Lyck / Elk w Prusach Wschdnich, przyjela od ich nowych posiadlosci nazwisko " von Drygalski ". Do tej rodziny nalezy tez rod Rhau v. Gutowski ( meska linia wygasla w 1919 roku ) w Prusach.
Niemieckie herbarze i szlacheckie leksykony mowia o Gutowskich: jako starej, zamoznej rodzinie szlacheckiej, polskiego pochodzenia, zamieszkujacej w Prusach Wschodnich i Prusach Zachodnich, poslugujacych sie herbem Slepowron, herbem Kotwica i Grono, oraz herbem Ksiezyc i dwie gwiazdy, ( prawdopodobnie herb Drzewica ).
Oto okolica Mazowsza z ktorej sie Gutowscy wywodza:
Wioski zalozone przez Gutowskich na Mazowszu i w Prusach Wschodnich, oraz niektore z miejscowosci, w ktorych posiadali ich dobra:
Pos. 01. Stare Guty
Pos. 02. Szczuczyn
Pos. 03. Guty Duze / Wielkie
Poz. 04. Guty Podlesne
Pos. 05. Guty Bujno
Pos. 06. Guty
Pos. 07. Guty kolo Gizycka
Pos. 08. Wasosz
- Biedrzyce Falki * ( * niewidoczne na mapie )
- Biedrzyce Stara Wies *
- Budzyno - Nawiery * - Chyliny - Lesne *
- Drygaly / Drygallen kolo Elku *
- Glazewo - Cholewy *
- Glazewo - Swiezki *
- Gutowo ( Guttowo ) / pow. Brodnicki *
- Guty Kazimierowo kolo Lomzy *
- Guty Male *
- Guty Poddenki *
- Guty Rozynskie kolo Wasosza *
- Guty Starawies kolo Wasosza *
- Guty kolo Olecka *
- Guty kolo Pisza *
- Kowalki *
- Lutostan *
- Mielzyn / w Prusach Zachodnich *
- Nowe Guty kolo Pisza *
- Ramoty / Romotten kolo Elku *
- Ramoty / Romotten w Prusach Zachodnich *
- Ruchocin / w Prusach Zachodnich *
- Rzechowo - Gac*
- Rzewnie *
- Zaleze - Wypychy *
- Zelki - Dabrowne *
Wojewodztwo Mazowieckie w latach od 1526 do 1793 roku:
Gutowscy tak jak i wiele innych rodow szlacheckich, poza praca na swoich dobrach, brali aktywny udzial w zyciu spolecznym i politycznym. Uczestniczyli w sejmikach szlacheckich i jako elektorzy popierali swoim glosem kandydatow na krola Polski. Pelnili rozne urzedy: senatorskie, dworskie, wojskowe, ziemskie, grodzkie - sadowe i wiejskie. W wyniku trzech podzialow Polski w latach 1772, 1793 i 1795, Gutowscy nalezacy do tej pory do poczetu szlachty polskiej i pruskiej, stali sie tez szlachta rosyjska i austriacka.
Ale obojetnie, gdzie tez Gutowscy w domu byli i jakimi tytulami, czy herbami sie poslugiwali, oni stali wiernie w sluzbie ich ojczyzny i krola, podczas wojny i pokoju.
W herbarzach jest mowa o 12 galeziach rodu Gutowskich:
( * ) - data najstarszych istniejacych zapiskow urzedowych
Gutowski h. Ciolek ( Ziemia Czerska, 1460 rok* )
von Gutowski h. ( Drzewica? ) Ksiezyc i dwie gwiazdy ( Prusy )
Gutowski h. Jezierza ( Ziemia Rozanska, 1450 rok )
Gutowski h. Korwin ( Litwa, 1820 rok )
Gutowski h. Leszczyc ( Ziemia Kaliska, 1460 rok )
Gutowski h. Poraj ( Powiat Wrzesinski, woj. Gnieznienskie 1560 r. )
Gutowski h. Polkozic ( Ziemia Czerska, 1450 rok )
Gutowski h. Suchekomnaty ( Ziemia Lomzynska, 1600 rok )
Gutowski von Gutowski h. Slepowron ( Ziemia Lomzynska 1442 rok, Prusy 1505 rok, Ziemia Czerska 1578 rok )
Gutowski h. Topor ( Wolyn, 1854 rok )
Gutowski h. Gutowski ( Trzaska odm. Ziemia Kaliska, 1563 rok )
Rhau von Gutowski h. wlasnego - Kotwica i Grono ( Prusy Wsch. - 1839 rok )
Zrodla do historii rodu Gutowskich:
"Herby Rycerstwa Polskiego", Bartosz Paprocki r.p. 1584, K. J. Turowski
"Herbarz Polski K. Niesieckiego", Tom. IV, Str: 335, 336 i dodatek – Str: 163, 164, Leipzig 1839;
"Herbarz Polski A. Bonieckiego", Tom. VII, Str: 208 - 212, Warszawa 1904;
"Rodzina Herbarz Szlachty Polskiej", S. hr. Uruskiego, Tom. V, Str: 75 - 78, Warszawa 1908;
"Polska Enzyklopedia Szlachecka", Tom VI;
"Nieznana Szlachta Polska i Jej Herby", Wiktor Wittyg, Heroldium Poznan 1884;
"Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861( 1867 )"
"Polskie Rody Szlacheckie i Ich Herby", Tadeusz Gajl, Gdansk 2003;
"Herbarz Szlachty Witebskiej", Krakow 1898;
"Herbarz Wolynski" - Index wylegitymowanej szlachty wolynskiej, Pro Archivo Krakow;
"Rody szlacheckie w powiecie lidzkim na Litwie w XIX wieku", Czeslaw Malewski, Wilno 2002;
"Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w 1930 roku", Tadeusz Epsztein, Slawomir Gorzynski - Wojewodztwo poleskie. Wojewodztwo wolynskie. Wydawnictwo DiG, Warszawa 1996.
"Ksiega Herbowa Rodow Polskich J. hr. Ostrowskiego", zeszyt nr. XV i XVI, Warszawa 1903;
"Herbarz Mazowiecki J. Lempickiego", Tom. III, Str: 44, 45 i 229 – 237;
“Poczet Polakow wyniesionych do godnosci szlacheckiej przez Monarchow Austriackich w czasie od roku 1773 do 1918. Dalej tych osob, ktorym wymienieni wladcy zatwierdzili dawne tytuly ksiazece wzglednie hrabiowskie lub nadali tytuly hrabiow i baronow jak mniej tych, ktorym zatwierdzili staropolskie szlachectwo“, S. Korwin Kruczkowski, Str 30, Lwow 1935;
"Herbarz Polski – Imion Spis Zasluzonych w Polsce Ludzi Wszystkich Stanow i Czasow“, Tom. I, Str: 207, Lwow 1855;
" Neues Preussisches Adels - Lexicon, oder genealogische und diplomatische Nachrichten von ......", von Leopold Freiherr v. Zedlitz - Neukirch, Bd. II. Seite 305, Leipzig 1837;
"Spis Szlachty Krolestwa Polskiego, z Dodaniem Krotkiej Informacyi o Dowodach Szlachectwa" , Str: 75, Dodatek I – Str: 309, Warszawa 1851;
"Dodatek II Do Spisu Szlachty Krolestwa Polskiego", Str: 16, Warszawa 1854;
"Geschichte des Polnischen Adels" von E. v. Zernitzki-Szeliga - "Vasallenliste des 1772 Preussen Huldigenden Polnischen Adels in Westpreussen", Seite 47, Hamburg 1905;
"Adelslexicon Der Preussischen Manarchie" von L. Freiherr von Lederbur, Bd. I, Seite 301, Bd. II, Seite 287, Bd. III, Seite 269, Berlin 1855;
"J. Siebmacher’s grosses und allgemeines Wappenbuch", Bd. III, Abth 2, Seite 155, Nürnberg 1878;
"Standeserhebungen und Gnadenakte f. das Deutsche Reich u. die Österreichischen Erblande bis 1806, sowie kaiserlich österreichische bis 1823 mit einigen Nachträgen zum "Alt – Österreichisches Adels - Lexikon" 1823 - 1918, Band 2 von K. F. von Frank Schloss Senftenegg 1970;
"Der Adel der Habsburgermonarchie im 19. und 20. Jahrhundert“, von Georg Freiherr v. Frölichsthal, Degener-Verlag, 2008, Seite 362.
"Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz in Berlin - Stammtafelsammlung Gallandi, Hartmannfindbuch", Seite 62 und 63;
"Gothaische Genealogische Taschenbücher des Adels", ( Häuser AB ) Jahrgang 1919 mit Stammreihe;
"Genealogisches Handbuch des Adels", Band XI, Seite 369, Limburg 1972;
"Gothaische Genealogische Taschenbücher des Adels", ( Häuser AB ), Jahrgang 1930 St., 1940.
Home: www.gutowski-slepowron.de
Copyright©